Câu hỏi: Trình bày các hình thức của phép biện chứng trong lịch sử?
Trả lời:
Cùng với sự phát triển của tư duy con người, phươngpháp biện chứng đã trải qua ba giai đoạn phát triển,được thể hiện trong triết học với ba hình thức: phép biện chứng tự phát, phép biện chứng duy tâm và phép biệnchứng duy vật.
- Phép biện chứng tự phát thời cổ đại: Các nhà biệnchứng cả phương Đông lẫn phương Tây thời cổ đại đã thấyđược các sự vật, hiện tượng của vũ trụ vận động trong sự sinh thành, biến hóa vô cùng vô tận. Tuy nhiên, những gì các nhà biện chứng thời đó thấy được chỉ là trực kiến,chưa có các kết quả của nghiên cứu và thực nghiệm khoahọc minh chứng.
- Phép biện chứng duy tâm: Đỉnh cao của hình thức này được thể hiện trong triết học cổ điển Đức, người khởi đầu là Cantơ và người hoàn thiện là Hêghen. Có thể nói, lần đầu tiên trong lịch sử phát triển của tư duy nhân loại, các nhà triết học Đức đã trình bày một cách có hệ thống những nội dung quan trọng nhất của phương pháp biện chứng. Biện chứng theo họ, bắt đầu từ tinh thần và kết thúc ở tinh thần. Thế giới hiện thực chỉ là sự phản ánhbiện chứng của ý niệm nên phép biện chứng của các nhàtriết học cổ điển Đức là biện chứng duy tâm.
- Phép biện chứng duy vật: Được thể hiện trong triếthọc do C. Mác và Ph. Ăngghen xây dựng, sau đó đượcV.I. Lênin và các nhà triết học hậu thế phát triển. C. Mácvà Ph. Ăngghen đã gạt bỏ tính thần bí, tư biện của triếthọc cổ điển Đức, kế thừa những hạt nhân hợp lý trongphép biện chứng duy tâm để xây dựng phép biện chứngduy vật với tính cách là học thuyết về mối liên hệ phổ biếnvà về sự phát triển dưới hình thức hoàn bị nhất.
Công lao của C. Mác và Ph. Ăngghen còn ở chỗ, tạo được sự thốngnhất giữa chủ nghĩa duy vật với phép biện chứng tronglịch sử phát triển triết học nhân loại, làm cho phép biện chứng trở thành phép biện chứng duy vật và chủ nghĩaduy vật trở thành chủ nghĩa duy vật biện chứng.
Blog chia sẻ thông tin khoa học và xuất bản
